สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทใหม่ รังสิยา วงศ์อุปปา* , มานพ คณะโต** , พูนรัตน์ ลียติกุล*** บทคัดย่อ NPS (New Psychoactive Substances) เคยเป็นที่รู้จักกันในนามของยาที่ถูกออกแบบมาตามความประสงค์ (Designer drug) แต่ล่าสุดได้รับการอธิบายอย่างไม่เป็นทางการว่าเป็นสารที่ถูกทางกฎหมาย (Legal high) คาซึ่งเป็นที่ยอมรับโดยประชาคมยุโรปในปี 2005 คือ “สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทใหม่" ซึ่งหมายถึงสารเสพติดหรือสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทที่ไม่ได้กาหนดไว้ภายใต้ภายใต้อนุสัญญาเดี่ยวว่าด้วยเรื่องยาเสพติด 1961 หรืออนุสัญญาว่าด้วยวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท 1971 แต่อาจเป็นภัยคุกคามต่อสุขภาพของประชาชนที่เทียบได้กับสารที่มีการกาหนดไว้นับตั้งแต่ปี 1997 ได้มีการจัดระบบเฝ้าระวังและแจ้งเตือนในกลุ่มสหภาพยุโรปทั้งนี้คาว่า "ใหม่" หมายถึงการใช้สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทใหม่ในทางที่ผิดซึ่งในความเป็นจริงเกือบทั้งหมดของสารที่พบได้ถูกสังเคราะห์มาเป็นเวลาหลายปีมาแล้ว เมื่อพิจารณาถึงองค์ประกอบทางเคมีสามารถจาแนกได้เป็นยาเสพติดดั้งเดิม (เช่นแอมเฟตามีนโคเคนเฮโรอีนกัญชา) เนื่องจากยาเสพติดเหล่านี้นี้มีหลักฐานการใช้เป็นยารักษาโรคเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยหลังจากที่ยาเสพติดปรากฏขึ้นอนุพันธ์ของ fentanyl เช่น α-methylfentanyl และ 3-methylfentanyl ร่วมกับอนุพันธ์ของ α-prodine ซึ่งเป็นสารอินทรีย์ย้อนกลับของ pethidine (meperidine) ก็ปรากฎตามมาภายใต้ชื่อว่ายาเสพติดที่ถูกออกแบบมาโดยเฉพาะในปี 1984 ซึ่งถูกกาหนดให้เป็น ‘สิ่งที่คล้ายกัน’ โดยได้รับการออกแบบเพื่อให้ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทคล้ายกับสารที่ถูกควบคุมสารที่มีศักยภาพสูงทดแทนเฮโรอีนเหล่านี้ทาให้เกิดการเสียชีวิตจานวนมากนอกจากนี้การปนเปื้อนสารสังเคราะห์ MPTP (อนุพันธ์ α-prodine) ทาให้เกิดโรคพาร์กินสันในกลุ่มผู้ใช้ยาฉีดส่งผลให้ที่ความสนใจในยาแก้ปวดที่ถูกออกแบบมาจางหายไป คำสำคัญ : สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทใหม่ NPS * , *** คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยวงษ์ชวลิตกุล ** ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น Corresponding author: Manop Kanato. Email: manopkanato@gmail.com นิพนธ์ต้นฉบับ

Download PDF Now
ดาวน์โหลดแล้ว 9643 ครั้ง